Chạy đua với thời gian cứu người đàn ông nhồi máu cơ tim

Anh Phong, 45 tuổi, đang chơi tennis thì đau ngực dữ dội, nhập viện cấp cứu được chẩn đoán nhồi máu cơ tim nghiêm trọng diễn tiến sốc tim.

Trước đó hai tuần, anh Phong (ngụ Q. Bình Thạnh TP HCM) thỉnh thoảng nặng ngực, ho, khó thở nhưng nghĩ bệnh phổi nên không đi khám (anh hút thuốc lá nhiều năm nay), chỉ uống thuốc giảm ho.

Ngày 2/7, ThS.BS.CKII Võ Anh Minh, Trung tâm Can thiệp Mạch, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết anh Phong được chuyển đến bệnh viện trong trạng thái khó thở, vật vã, toát mồ hôi lạnh, đau ngực từng cơn mức độ tăng dần. Tinh thần bệnh nhân hoảng loạn vì lo tính mạng bị đe dọa.

Thăm khám ban đầu xác định chỉ số huyết áp và nồng độ oxy máu tụt dần, tim co bóp yếu (chức năng co bóp còn 30%), rối loạn nhịp tim nguy hiểm. “Đây là những dấu hiệu nhồi máu cơ tim cấp điển hình, có chiều hướng diễn tiến sốc tim, cần dùng vận mạch, thuốc trợ tim để ổn định tình trạng cho người bệnh”, bác sĩ Minh chia sẻ.

Trong vòng 10 phút kể từ lúc đến viện, anh Phong được chẩn đoán đầy đủ, sau đó đưa lên phòng DSA để chụp mạch vành. Kết quả cho thấy thân chung động mạch vành trái hẹp 99% tại chỗ chia ba, huyết khối lấp gần tắc lòng mạch vành.

Theo bác sĩ Minh, thân chung mạch vành trái là vị trí quan trọng nhất trong hệ thống động mạch vành. Hẹp ngay ngã ba thân chung mạch vành trái là một tổn thương rất nặng, chiếm khoảng 3-5% các trường hợp chụp mạch vành và thường đi kèm tổn thương một hoặc nhiều nhánh mạch máu nuôi tim khác. Bệnh nhân hẹp thân chung mạch vành trái có tiên lượng xấu với chỉ nửa số bệnh nhân sống sót nếu không được điều trị.

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp Mạch, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM nhận định, bệnh nhân đối diện với cửa tử vì rơi vào tình trạng “nghẹt ác tính” – nghẹt tại vị trí dễ gây đột tử trong quá trình điều trị nếu bác sĩ sơ sẩy. Do đó, ê kíp phải hội chẩn khẩn để lên phương án tối ưu giải cứu con tim.

“May mắn bệnh nhân đến viện sớm, trong vòng giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng nên vẫn còn 50% cơ hội. Nếu đến muộn chỉ sau 10-15 phút, khả năng sốc tim nặng, ngưng tim rất cao”, bác sĩ Long nhấn mạnh.

Mười phút sau, đội ngũ ê kíp gồm bác sĩ Cấp cứu, Nội Tim mạch, Tim mạch can thiệp, Hồi sức cấp cứu, Gây mê hồi sức cùng các điều dưỡng, kỹ thuật viên… hợp sức cứu mạch vành tắc nghẽn cho người bệnh. Anh Phong được dùng thuốc kháng đông tối ưu trước can thiệp để ngăn hình thành thêm huyết khối. Hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể (ECMO) được chuẩn bị sẵn sàng để dự phòng cho tình huống xấu nhất (ngưng tim).

Bác sĩ luồn dây dẫn qua đoạn mạch hẹp, đưa bóng vào nong để mở rộng lòng mạch. Lúc này các vi huyết khối bong ra, bác sĩ nhanh chóng sử dụng thuốc bơm vào lòng mạch vành để các vi mạch vành giãn thêm, giúp vi huyết khối không gây tắc vi mạch đồng thời tan ra do cơ chế tiêu sợi huyết tự thân. Điều này giúp mạch máu lưu thông tốt tránh làm chậm dòng chảy, gây suy tim mất bù.

Lòng mạch thông thoáng, tạo điều kiện để bác sĩ đặt 1 stent tại thân chung mạch vành, tái thông động mạch liên thất trước và động mạch mũ. Siêu âm sau can thiệp cho thấy dòng chảy cải thiện tốt, stent nở trọn áp sát thành mạch.

Anh Phong tỉnh táo hơn ngay sau ca thủ thuật, giảm nặng ngực và khó thở nhiều. Bác sĩ luồn dây dẫn qua đường động mạch quay ở cổ tay (thay vì động mạch đùi khiến phải nằm bất động trong 24 giờ). Anh chỉ còn đau ngực nhẹ âm ỉ, huyết áp ổn định, điện tâm đồ giảm chênh xuống nhiều. Năm ngày sau, triệu chứng hết hẳn, anh được xuất viện.

Bác sĩ Long đánh giá thành công của ca thủ thuật đến từ nhiều yếu tố: bệnh nhân tới viện rất sớm, sự phối hợp ăn ý của ê kíp bác sĩ từ nhiều chuyên khoa, sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại. Đặc biệt, quá trình điều trị không thể thành công nếu ê kíp không tận dụng từng giây, chạy đua với thời gian để cứu trái tim trước nguy cơ ngừng đập. Chỉ cần thao tác chậm một chút hoặc một sơ sót nhỏ trong chiến lược giải cứu cũng khiến bệnh nhân gặp rủi ro trên bàn can thiệp gây biến chứng nặng nề.

Từ lúc anh Phong được đưa vào chẩn đoán cho đến khi hoàn thành đặt stent chỉ vỏn vẹn 45 phút. Đây là khoảng thời gian lý tưởng theo chuẩn thế giới (dưới 60 phút), giúp giảm thiểu tối đa di chứng sau nhồi máu cơ tim.

Theo bác sĩ Minh, nhồi máu cơ tim đang ngày càng trẻ hóa. Người trẻ dưới 50 tuổi thường xuyên hút thuốc lá, có tiền sử tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, ít vận động… là những yếu tố nguy cơ gây nhồi máu cơ tim. Để ngăn ngừa và phát hiện sớm bệnh, mỗi người nên tuân thủ lối sống khoa học, tầm soát sức khỏe tim mạch định kỳ. Khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm như đau nặng ngực, khó thở, choáng váng, đau vùng thượng vị, buồn nôn…, cần đến bệnh viện ngay để được chụp mạch vành chẩn đoán bệnh và có phương án can thiệp kịp thời.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi