Ông Đức, 67 tuổi, nhập viện trong trạng thái suy tim, suy thận cấp, mạch vành tắc nghẽn nặng, dọa tử vong nếu không can thiệp nong mạch máu tim kịp thời.

Trước đó một tuần, ông Đức (ngụ Q.12 TP HCM) thường xuyên khó thở, hụt hơi, nhất là khi gắng sức hay vận động nhiều. Ngày 24/7, ThS.BS.CKII Võ Anh Minh, Phó khoa Tim mạch Can thiệp, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết chức năng tim của bệnh nhân chỉ còn 35% (người bình thường > 50%), hở van 2 lá nặng. Ông Đức có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm phổi, bệnh thận mạn giai đoạn 5 (giai đoạn cuối).

Ê kíp tích cực điều trị tình trạng suy tim cấp, suy thận cấp, viêm phổi cho người bệnh bằng cách lọc máu cấp cứu, dùng thuốc vận mạch, thuốc kháng sinh. Sau hai tuần, ông Đức bớt khó thở, được tiến hành chụp mạch vành với kỹ thuật Cardiac Swing – sử dụng lượng cản quang tối thiểu (8 ml) để tìm nguyên nhân suy tim.

Kết quả ghi nhận tắc động mạch liên thất trước và động mạch vành phải đoạn gần. “May mắn nhánh động mạch mũ chỉ hẹp 30% nên cơ tim vẫn được cung cấp máu nuôi, bệnh nhân chưa rơi vào trạng thái nhồi máu cơ tim cấp gây đột tử”, bác sĩ Minh chia sẻ.

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nhận định, bệnh nhân mắc cùng lúc ba tình trạng nguy cấp liên quan đến tim, phổi, thận. Nếu không nhanh chóng can thiệp để cải thiện chức năng tim, quá trình chạy thận nhân tạo định kỳ sẽ làm tim suy nặng hơn, suy tim tái hồi, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, thậm chí tử vong.

Các bác sĩ tiến hành hội chẩn, quyết định can thiệp tái thông động mạch liên thất trước để giải phóng bớt tình trạng thiếu máu cơ tim nghiêm trọng. Khi chức năng tim cải thiện mới nong nhánh mạch vành phải.

Trong vòng hơn một giờ, ê kíp sử dụng kỹ thuật Ping Pong – đưa cùng lúc hai ống thông vào mạch vành trái, một ống để siêu âm nội mạch vành trong lúc làm thủ thuật, ống còn lại để đưa dây dẫn vào. Sau khi xác định chính xác vị trí tắc, bác sĩ luồn dây dẫn chuyên dụng (đường kính 0.2 mm) đâm xuyên chỗ tắc.

Tiếp đến bơm cản quang qua vi ống thông nhằm đánh giá hình ảnh mạch vành nhằm tiết kiệm tối thiểu lượng cản quang, đồng thời tiến hành siêu âm trong lòng mạch (IVUS) để quan sát rõ lòng mạch và chọn kích thước stent phù hợp. Từ đó, mở đường nong bóng đặt 1 stent áp sát thành mạch liên thất trước.

Theo bác sĩ Long, nhờ vi ống thông, thuốc cản quang được sử dụng “siêu tiết kiệm” trong quá trình thám sát lòng mạch. Nếu dùng ống thông bình thường, phải đưa vào khoảng 4-5 ml cản quang, trong khi con số này chỉ còn 0.5-1 ml đối với vi ống thông. Cộng với lượng cản quang dùng lúc trước và sau can thiệp, ê kíp chỉ sử dụng tổng cộng 20 ml cản quang cho cả quá trình thủ thuật phức tạp (bằng 1/7 lượng cản quang ở các ca can thiệp thông thường). Nhờ đó, độ lọc cầu thận không tụt, bệnh nhân không phải chạy thận cấp cứu trong thời gian nằm viện.

Ông Đức tỉnh táo sau thủ thuật do bác sĩ luồn ống thông qua đường động mạch quay ở cổ tay thay vì động mạch đùi. Ông xuất viện sau 5 ngày với chức năng tim tăng lên 45%.

Bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính (Chronic Kidney Disease – CKD) có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao biểu hiện dưới dạng bệnh động mạch vành, suy tim, loạn nhịp tim và đột tử do tim. Thống kê cho thấy trong số những bệnh nhân suy thận giai đoạn 5 (giai đoạn cuối) đang chạy thận nhân tạo, số ca mắc bệnh tim ước tính 77%, số ca bệnh mạch vành khoảng 44%.

Ngược lại, bệnh nhân tim mạch cũng tăng nguy cơ mắc bệnh thận. Bác sĩ Minh lý giải, bệnh tim sẽ ảnh hưởng đến tuần hoàn máu. Tình trạng tim suy yếu khiến máu bị ùn ứ ở tim gây ra áp lực tích tụ trong tĩnh mạch chính nối với thận, dẫn đến hạn chế lưu lượng dòng máu và giảm cung cấp máu chứa oxy cho thận. Điều này có thể gây ra bệnh thận.

Và như một vòng tuần hoàn, khi thận hoạt động không tốt, hệ thống hormone điều hòa huyết áp của người bệnh bị ảnh hưởng có thể khiến huyết áp tăng cao. Khi đó, tim phải hoạt động nhiều hơn, dẫn tới bệnh tim.

Để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh thận mạn, mỗi người cần xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: giảm lượng muối nạp vào, uống đủ nước, hạn chế rượu bia), không hút thuốc lá, giảm căng thẳng, tập thể dục đều đặn, kiểm soát bệnh nền (tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu). Đối với các bệnh nhân suy thận, nên tái khám đúng hẹn để bác sĩ theo dõi chức năng thận và làm chậm sự tiến triển của bệnh bằng các phương pháp điều trị thích hợp, phòng tránh biến chứng.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi