Khi phụ nữ “mang thai bí ẩn”

Đau đầu, phù chân, khó thở nhưng chị Liên không biết mình mang thai cho đến khi bác sĩ siêu âm thai 34 tuần, dấu hiệu tiền sản giật.

Chị Liên, 34 tuổi được người nhà đưa đến BVĐK Tâm Anh TP HCM cấp cứu vì mệt, khó thở. Bác sĩ kiểm tra huyết áp cao 185/120 mmHG (ở người bình thường chỉ số này là 120/80 mmHG), siêu âm tại giường thì bụng chị có bào thai sống, tương đương 34 tuần.

Ngày 1/7, BS.CKI Nguyễn Quang Nhật, Trung tâm Sản Phụ khoa cho biết, đây là trường hợp hy hữu biết mang thai muộn kèm theo dấu hiệu tiền sản giật, nguy cơ ảnh hưởng tính mạng được ghi nhận tại bệnh viện.

Hai lần mang thai trước chị Liên cũng bị tiền sản giật, các bé chào đời khi thai 36 tuần. Khi bác sĩ báo tin có bầu lần 3 người mẹ rất hối hận vì sự chủ quan. Bác sĩ Nhật cho biết trường hợp đáng tiếc do “mang thai bí ẩn” nên chị không hề đi khám thai nên bỏ qua cơ hội được sử dụng thuốc điều trị dự phòng tiền sản giật.

Sau khi cấp cứu cho chị Liên, bác sĩ Nhật cho mẹ bầu sử dụng thuốc ổn định huyết áp, sau 2 tiếng huyết áp không cải thiện. Người bệnh được yêu cầu nhập viện, bác sĩ tiên lượng nguy cơ phải chấm dứt thai kỳ sớm để bảo vệ sức khỏe mẹ, em bé chào đời tiếp tục được nuôi dưỡng ở NICU.

Giống như chị Liên, chị Minh 38 tuổi, hiếm muộn nhiều năm, hai vợ chồng tìm đủ cách chạy chữa tìm con, cả 2 lần IVF đều thất bại. Chị Liên vốn kinh nguyệt không đều, gần đây thấy mình béo hơn, kinh nguyệt “vắng mặt” quá lâu, người luôn nóng nực nên đi khám, bác sĩ thông báo chị mang bầu 27 tuần. “Không tin nổi sự thật, tôi suýt hại con vì đã tự uống liều thuốc nam chữa rối loạn kinh nguyệt”, chị nói.

Bác sĩ Nhật cho biết hai thai phụ này gặp tình trạng “mang thai bí ẩn” (Cryptic Pregnancy) tức không biết đang mang thai cho đến khi thai kỳ vượt quá nửa hành trình, đôi khi kéo dài đến chuyển dạ, sinh nở.

Ở phụ nữ bình thường có thể tự nhận biết mang thai thời gian từ 4 – 12 tuần của thai kỳ thông qua triệu chứng: trễ kinh, ốm nghén, kết quả test thử thai dương tính.

Tuy nhiên, thực tế, vẫn có nhiều phụ nữ không biết mình đang mang thai. Theo một nghiên cứu tại Đức, khoảng 1 trên 475 phụ nữ mang thai 20 tuần mà không biết. Tỷ lệ mang thai bí ẩn cho đến khi sinh là khoảng 1 trên 2.500 ca.

Một số nguyên nhân khiến phụ nữ không biết mình mang thai là do có sử dụng biện pháp ngừa thai, chu kỳ kinh không đều, lớn tuổi nghĩ bản thân không còn khả năng sinh đẻ. Ngoài ra, những phụ nữ trước đây khó mang thai hoặc mắc bệnh có thể gây vô sinh có thể không tin mình đang mang thai. Tình trạng này cũng gặp ở phụ nữ trẻ tuổi, độc thân chưa từng mang thai hoặc mắc bệnh tâm lý, chậm phát triển về trí tuệ.

Phụ nữ không biết mình mang thai rất nguy hiểm, tác động nhiều sức khỏe mẹ và bé. Bác sĩ Nhật giải thích, như trường hợp chị Liên từng có tiền sử mắc tiền sản giật, bệnh có thể chủ động phòng ngừa khi thai 12 tuần, nhưng vì không biết mang thai chị không được dùng thuốc điều trị dự phòng khiến tình trạng nặng hơn. Mặc dù được can thiệp kịp thời, người mẹ vẫn đối mặt nguy cơ phải chấm dứt thai kỳ sớm.

Hoặc trường hợp chị Minh do tự ý uống thuốc kích thích ra kinh nguyệt, hiện thai nhi ổn định, song người mẹ gặp tâm lý sợ hãi, tự trách bản thân, các bác sĩ vừa điều trị và giúp chị trấn an tâm lý.

Bác sĩ Quang Nhật cho biết, mang thai bí ẩn khiến mẹ và bé thiệt thòi. Đầu tiên, họ không được chăm sóc thai kỳ đầy đủ do không đi khám thai. Từ đó không có xét nghiệm máu, tư vấn dinh dưỡng, siêu âm hoặc hỗ trợ cần thiết khác để có một thai kỳ khỏe mạnh. Một số bệnh có thể xảy ra trong thai kỳ như: thai ngoài tử cung, thai trứng, tiền sản giật, đái tháo đường, nhau tiền đạo, đa ối và thiểu ối… hoàn toàn có thể phát hiện qua việc khám thai.

Một số phụ nữ phải khi sinh con tại nhà mà không có sự trợ giúp kịp thời của y bác sĩ, tiềm ẩn nguy cơ sinh khó, băng huyết sau sinh.

Theo bác sĩ Quang Nhật, phụ nữ nhận biết có thai sớm và được chăm sóc thai kỳ tốt thì cơ hội mang thai thành công càng cao. Nếu phụ nữ không biết mang thai, em bé trong bụng không được chăm sóc đầy đủ về dinh dưỡng. Nguy hiểm hơn mẹ có thể uống thuốc gây hại khi mang thai hoặc không thực hiện các điều chỉnh lối sống như nghiện rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích và tiếp tục sử dụng trong thai kỳ có thể dẫn đến nguy cơ sinh non, thai dị tật, suy dinh dưỡng.

Phụ nữ cần nắm rõ cơ chế thụ thai diễn ra sau khoảng 24 giờ kể từ khi có hoạt động tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ. Nếu quá trình thụ tinh diễn ra thành công, sau khoảng 5-10 ngày trứng đã thụ tinh sẽ di chuyển qua ống dẫn trứng đến tử cung để làm tổ và phát triển tại đó, ngay khi chị em chưa có một dấu hiệu mang thai nào. Nếu chị em có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hàng tháng, sau trễ kinh 1-2 ngày đã có thể sử dụng que thử thai. Tuy vậy, để biết chính xác mang thai hay không phụ nữ cần xét nghiệm máu.

*Tên nhân vật đã được thay đổi