6 tháng qua, lượng người bệnh đến Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, điều trị ngủ ngáy, tăng 20-30% so với cùng kỳ năm ngoái, gồm cả trẻ em và người lớn.

Thạc sĩ bác sĩ CKI Phạm Thị Phương, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết thông tin trên; thêm rằng sở dĩ nhiều người đi khám, điều trị ngủ ngáy do ảnh hưởng đến giấc ngủ của những thành viên khác trong gia đình, đồng thời được người thân động viên đi điều trị.

Theo bác sĩ Phương, trung bình mỗi tháng, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM tiếp nhận gần 400 người bệnh đến điều trị ngủ ngáy, số lượng người bệnh ngày càng tăng. Không chỉ người béo phì, thừa cân mà còn người cân nặng bình thường có triệu chứng ngủ ngáy cũng đến khám và điều trị. Với người thừa cân, béo phì, chất béo tích tụ ở cổ, mô vùng họng kém linh động, co thắt đường hô hấp trên khiến khó thở hơn, đặc biệt hơn khi nằm, gây ra tiếng ngáy.

Ngủ ngáy chỉ là sinh lý bình thường nếu thỉnh thoảng xảy ra sau một ngày làm việc quá sức, sau khi uống rượu bia, tư thế ngủ không đúng và cải thiện hết ngủ ngáy khi không có những yếu tố này. Tuy nhiên, ngủ ngáy lớn tiếng, thường xuyên và liên tục xuất hiện kèm khó thở, ngưng thở, đau đầu, mệt mỏi khi thức dậy… là dấu hiệu của bệnh lý, cần được đánh giá, điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng. Các bệnh gây ngủ ngáy như lệch vách ngăn mũi, quá phát cuốn mũi, polyp mũi, khối u vùng vòm, viêm amidan quá phát, dài màn hầu, đáy lưỡi to, viêm VA quá phát…

Ngủ ngáy còn là triệu chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Hội chứng này làm giảm hoặc ngừng hoàn toàn luồng không khí vào phổi, gây rối loạn giấc ngủ, giảm nồng độ oxy trong cơ thể, khiến người bệnh đau đầu; khó tập trung – điều này cực kỳ nguy hiểm với người làm các công việc yêu cầu sự tỉnh táo như phi công, lái xe.

“Người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ có nguy cơ gặp tai nạn giao thông hoặc sinh hoạt nhiều hơn gấp 6-7 lần so với người không mắc hội chứng này; thậm chí còn có thể bị đột tử trong đêm”, bác sĩ Phương nói.

Ngoài ra, ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn còn khiến người bệnh rối loạn tâm trạng như cáu kỉnh, trầm cảm; tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa và ung thư.

Tùy triệu chứng của người bệnh, bác sĩ khám lâm sàng, nội soi tai mũi họng để đánh giá sự tắc nghẽn của đường thở. Để đánh giá người bệnh có ngưng thở khi ngủ, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng đo đa ký hô hấp, thu thập các chỉ số liên quan như: số lần ngưng, giảm thở trong đêm, lượng oxy trong máu, số lần ngáy, số nhịp thở…

Đây là “phương pháp vàng” giúp chẩn đoán nguyên nhân ngủ ngáy, đặc biệt là phát hiện tình trạng ngưng thở khi ngủ. Từ kết quả chỉ số ngưng thở, giảm thở khi ngủ trong vòng 1 giờ (AHI), bác sĩ đánh giá về mức độ ngưng thở khi ngủ và có phác đồ điều trị thích hợp.

Như anh N.L.P. (40 tuổi, quận Bình Thạnh) đến khám tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong tình trạng ngủ ngáy to. Tình trạng ngủ ngáy to của anh P. cũng làm giảm chất lượng giấc ngủ của vợ mỗi tối và của nhiều đồng nghiệp ở công ty mỗi trưa. Ngủ ngáy ngày càng to, vợ động viên anh đi khám. Ban đầu, anh vẫn nghĩ ngủ ngáy do di truyền nhưng thêm các triệu chứng mệt và buồn ngủ vào ban ngày, đau đầu khi ngủ dậy, khó tập trung, đau họng khi ngủ dậy, ngộp thở khi ngủ… và vợ khuyên nên anh đi khám.

Thạc sĩ bác sĩ CKI Phạm Thị Phương, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám lâm sàng, nội soi tai mũi họng, đo đa ký hô hấp cho anh P., chẩn đoán anh P. ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) – là các cơn tắc nghẽn đường hô hấp trên toàn phần hoặc một phần khi ngủ, lặp đi lặp lại. Anh P. lệch vách ngăn mũi, quá phát cuốn mũi, hẹp eo họng, viêm amidan quá phát. Amidan sưng to chèn ép đường thở vùng họng, quá phát cuốn mũi dưới và vẹo vách ngăn khiến mũi tắc nghẽn, hẹp eo họng nên đường thở không được thông thoáng… khiến anh P. ngủ ngáy.

Bác sĩ Phương chỉ định phẫu thuật cắt amidan giúp anh P. thông thoáng đường thở, phẫu thuật chỉnh hình cuốn mũi dưới, chỉnh hình họng màn hầu lưỡi gà và phẫu thuật lệch vách ngăn mũi giúp thông thoáng đường thở, điều trị ngủ ngáy to, khó thở, ngộp thở khi ngủ. Tái khám 2 lần sau phẫu thuật, anh P. lành thương tốt, ngủ ngáy cải thiện đáng kể.

Bé H.N.M. (10 tuổi, Bình Phước) đến khám tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong tình trạng ngủ ngáy to, thở bằng miệng, thường viêm họng, sốt. Bé ngủ chung phòng với ba mẹ, tiếng ngáy ảnh hưởng đến cả gia đình nhưng mẹ bé không thể để bé ngủ một mình ở phòng riêng.

Sau khi nội soi mũi họng, bác sĩ Phương chẩn đoán bé M. viêm amidan quá phát độ 4, viêm VA quá phát. Bé được điều trị nội khoa nhưng tình trạng không cải thiện. Bác sĩ Phương chỉ định phẫu thuật cắt amidan, nếu không “amidan trở thành ổ nhiễm trùng, tái phát nhiều lần, cản trở đường thở khiến trẻ ngủ ngáy, có nguy cơ biến chứng”.

Bé M. được phẫu thuật cắt amidan bằng phương pháp Coblator công nghệ plasma, thực hiện khoảng 20-30 phút, xuất viện sau 24 giờ. Tái khám sau hai tuần, bé M. không còn ngủ ngáy, viêm đường hô hấp cải thiện, khả năng lành thương tốt.

Bác sĩ Phương cho biết, không phải trường hợp nào ngủ ngáy cũng phải phẫu thuật. Phẫu thuật được chỉ định khi người bệnh có tình trạng tắc nghẽn ngoại biên gây ngưng thở khi ngủ, điều trị nội khoa không đáp ứng.

Người bệnh ngủ ngáy có thể được bác sĩ chỉ định điều trị bằng máy thở áp lực dương liên tục CPAP. Đây là phương pháp giúp tăng kích thước của đường hô hấp trên, ngăn ngừa hẹp hoặc xẹp đường hô hấp trên khi ngủ.

Hiện nay, có thêm phương pháp phẫu thuật giảm thể tích vùng đáy lưỡi hoặc cấy điện thần kinh giúp kích hoạt cơ vùng họng hoạt động lúc ngủ, mở rộng eo họng giúp người bệnh giảm ngáy, cải thiện giấc ngủ, ngưng thở khi ngủ.

Nếu ngủ ngáy không ngưng thở khi ngủ, để giảm ngủ ngáy, mọi người cần luyện tập thể thao; ăn uống khoa học để duy trì cân nặng hợp lý; bỏ thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia; không dùng thuốc an thần; kê cao đầu, nằm nghiêng khi ngủ; điều trị triệt để các bệnh mũi họng; khám sức khỏe định kỳ 2 lần mỗi năm.