Nhiều cặp vợ chồng điều trị vô sinh lâu năm tránh các cuộc tụ họp, ngừng tương tác trên mạng xã hội, không muốn gặp gỡ ai vì không muốn bị hỏi chuyện con cái.

TTND.PGS.TS.BS Lê Hoàng, Giám đốc Trung tâm Hỗ Trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh), cho biết thống kê đầu năm 2024 trên 537 bệnh nhân tại IVF Tâm Anh cho kết quả 30% cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn có xu hướng tự cô lập với gia đình và xã hội trong quá trình điều trị.

Một đánh giá tổng hợp đăng trên Thư viện Y học quốc gia Mỹ trong vòng 20 năm, liên quan tới hơn 9.600 phụ nữ vô sinh cho thấy 44,32% có các triệu chứng rối loạn tâm lý, lo âu, trầm cảm và xu hướng cô lập.

Mức độ cô lập tăng lên ở những trường hợp vô sinh nhiều năm, điều trị hỗ trợ sinh sản kéo dài, hoặc chuyển phôi nhiều lần thất bại.

“Vô sinh có thể gây sốc, cô đơn, cảm giác bị cô lập và không ít có xu hướng tự cô lập”, bác sĩ chuyên khoa tâm lý tâm thần Thạc sĩ Phạm Văn Dương, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội chia sẻ.

Như trường hợp của chị Hương (39 tuổi, Lạng Sơn) 12 năm mong con, vô sinh không rõ nguyên nhân. “Xung quanh ai cũng có con, trừ tôi”, chị nói.

Suốt 12 năm chị Hương sống khép mình, không tham dự bất cứ buổi giao lưu nào sau giờ làm; hạn chế ra ngoài và xu hướng không tâm sự với ai.

Chị luôn thoái thác bằng các lý do khác nhau từ chối đến các buổi tụ họp gia đình từ đám giỗ hay đám cưới. Nếu ra cổng nhìn thấy hàng xóm chị liền quay ngược trở lại.

Bác sĩ Dương lý giải: “Điều trị vô sinh quá lâu khiến người trong cuộc cảm thấy mệt mỏi, mất tự tin và nghĩ rằng an toàn hơn khi không gặp hay nói chuyện với ai”.

Chị Hoàng Linh (35 tuổi – Nghệ An) không chỉ hạn chế gặp gỡ ngoài đời, mà còn đóng luôn tương tác trên mạng. Chị Linh không đăng bất cứ nội dung nào và không bình luận gì trên mạng xã hội. Trước đây Linh là người sôi nổi, thường cập nhật bức ảnh vui vẻ của hai vợ chồng, khoảnh khắc khiến chị rung động hoặc tích cực bày tỏ quan điểm trên mạng xã hội. 7 năm điều trị vô sinh do vấn đề niêm mạc mỏng, facebook của chị Linh ‘cửa đóng then cài’.

Linh thổ lộ không muốn nhìn hình ảnh khoe con của bạn bè cùng trang lứa. “Không phải tôi ghen tị, mà thấy chạnh lòng”, cô nói.

Cả hai vợ chồng có xu hướng lảng tránh những câu hỏi liên quan và giấu quá trình điều trị vô sinh. Mặc dù sống chung cùng bố mẹ, nhưng vợ chồng Linh thường chọn nán lại công sở muộn để ăn bữa tối sau gia đình.

Trường hợp anh Hùng (35 tuổi, Hà Nội) mắc quai bị, tinh hoàn teo bé, bác sĩ nói muốn sinh con phải xin tinh trùng. Bản thân anh muốn tìm con cùng huyết thống nên điều trị Đông y nhiều năm nhưng không hiệu quả. Mặc cảm bản lĩnh đàn ông kém cỏi khiến anh từ chối mọi cuộc nhậu, từ chối đi du lịch cùng cơ quan.

Ngay cả cùng là người trong cuộc, nhưng vợ chồng anh Hùng lại thường dễ mất bình tĩnh, cáu kỉnh với nhau. “Chính chúng tôi không nhận ra đã tự cô lập mình trong thế giới vốn chật hẹp chỉ có 2 người”, anh nói.

Bác sĩ Lê Hoàng chia sẻ 3 trường hợp trên điều trị tại IVF Tâm Anh thành công nhờ xác định chính xác nguyên nhân vô sinh để điều trị trúng đích và kết hợp liệu pháp tâm lý giúp người bệnh ‘cởi trói’ tư tưởng, cởi mở hơn và yên tâm điều trị.

Mặc dù mất 3 tháng điều trị tâm lý trước khi thực hiện thụ tinh ống nghiệm nhưng chị Hương đã có thai ngay lần chuyển phôi đầu tiên sau 12 năm tìm con đầy mệt mỏi.

Chị Linh được bác sĩ tâm lý tư vấn chăm chỉ tập yoga, tập thở, chăm sóc cây cối và tìm thú vui riêng, cởi mở chia sẻ với người thân, chị nhận được lại sự quan tâm, động viên từ gia đình. Sau khi bơm huyết tương giàu tiểu cầu cải thiện độ dày niêm mạc, tâm lý thoải mái nên lần thứ 2 chuyển phôi có kết quả ngay. Hiện bé Cún nhà chị Linh 7 tháng xinh xắn, đáng yêu.

Anh Hùng sau một thời gian trị liệu cùng bác sĩ tâm lý không còn mặc cảm mình kém cỏi. Nhờ mổ micro-TESE bằng kính hiển vi đảo ngược phóng đại trên 200 lần thu được tinh trùng, hiện đã có 5 phôi tốt chờ chuyển vào tử cung người vợ.

Với chính người bệnh nếu thấy mình đang phải vật lộn để đối phó với cuộc chiến vô sinh và cảm thấy đơn độc hoặc chỉ muốn một mình hãy nói ra với ai đó, với bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ tâm lý để được giúp đỡ.

“Có bệnh tâm lý thì tìm đến bác sĩ điều trị, nhưng với bệnh nhân vô sinh họ coi việc tìm con là vấn đề lớn mà quên ‘chữa lành’ cho chính mình”, bác sĩ Dương nói.

Bác sĩ Dương khuyên các cặp vợ chồng vô sinh tránh căng thẳng, không nên chịu đựng nỗi đau một mình, tìm cách cân bằng cảm xúc. Duy trì các bài tập phù hợp, kết nối chia sẻ với mọi người là biện pháp hữu ích. Sự tương hỗ, động viên khích lệ ở các cặp vợ chồng vô sinh là cần thiết giúp giảm áp lực tâm lý, vững vàng tìm con.

Bác sĩ Lê Hoàng khuyên gia đình, bạn bè của bệnh nhân vô sinh nên chủ động thể hiện sẵn sàng lắng nghe, sẻ chia, giúp đỡ. “Đây có thể là chiếc phao cứu sinh giúp các cặp đôi điều trị vô sinh hiếm muộn cởi trói tư tưởng, gỡ ‘nút thắt’ lo âu, trầm cảm”, bác sĩ Lê Hoàng nói.