Ông Tín, 76 tuổi, ho ra máu, đi khám chẩn đoán ung thư phổi, trước mổ bác sĩ phát hiện thêm bệnh ba nhánh mạch vành dọa nhồi máu cơ tim.

Trước đó một tháng, ông Tín (ngụ Lâm Đồng) thỉnh thoảng ho ra máu. Tần suất ho ngày càng dày, ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM thăm khám. Bác sĩ chỉ định ông chụp X-quang phổi, siêu âm ngực bụng, CT lồng ngực thì phát hiện khối u kích thước 2×3 cm ở thùy dưới phổi phải nghi ác tính. Bệnh nhân được làm sinh thiết xuyên thành (sinh thiết qua thành ngực), khẳng định đây là khối u ung thư.

Ngày 31/07, TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, ê kíp lên kế hoạch phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ thùy dưới phổi phải cho bệnh nhân nhằm ngăn chặn tế bào ung thư lan rộng. Trước mổ, ông được làm các cận lâm sàng đánh giá chức năng tim. Kết quả cho thấy ông bị suy tim nặng (chức năng tim – EF còn 20%, người bình thường > 50%). Bác sĩ tiến hành chụp mạch vành để tìm nguyên nhân, ghi nhận ba nhánh mạch vành hẹp gần hết (80-90%).

Cuộc hội chẩn Ngoại tim mạch – Nội tim mạch – Can thiệp mạch diễn ra để tìm phương án điều trị thích hợp nhất cho ông Tín. Bác sĩ Dũng chia sẻ: “Khi bệnh nhân có bệnh lý mạch vành biến chứng suy tim, dọa nhồi máu cơ tim, ca phẫu thuật cắt thùy phổi không thể tiến hành. Do đó, bác sĩ tìm cách thông mạch máu tim trước, đợi chức năng tim ổn định mới xử lý khối u phổi cho người bệnh”.

ThS.BSNT Nguyễn Hồng Vinh, khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM chia sẻ, tổn thương ba nhánh mạch vành của bệnh nhân không thích hợp can thiệp đặt stent. Ê kíp quyết định phẫu thuật bắc cầu mạch vành không tuần hoàn ngoài cơ thể (Off‐Pump Coronary Artery Bypass Grafting – OPCABG). Đây là kỹ thuật mổ tim ít xâm lấn, không cần làm liệt tim mà tim vẫn đập suốt quá trình phẫu thuật.

So với phương pháp mổ tim truyền thống có dùng máy tim phổi nhân tạo, OPCABG đem lại nhiều ưu điểm: vết mổ nhỏ, thời gian nằm viện ngắn, hồi phục nhanh, giảm nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật như nhiễm trùng, viêm (sưng), loạn nhịp tim, đột quỵ.

Sau 4 giờ, ca mổ kết thúc thành công với ba cầu nối khơi thông các nhánh mạch vành, cung cấp đầy đủ lượng máu nuôi tim. Sức khỏe ông Tín hồi phục, sinh hoạt bình thường chỉ 2 ngày sau mổ. Ba tuần sau, siêu âm kiểm tra chức năng tim thấy chỉ số EF tăng lên 45%, đủ điều kiện phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi.

Bác sĩ Dũng cùng ê kíp mở ba đường mổ nhỏ để đưa dụng cụ vào. Dưới sự hỗ trợ của hình ảnh nội soi (VATS), bác sĩ quan sát rõ hình ảnh toàn bộ thùy phổi, từ đó dễ dàng cắt bỏ khối u ung thư cùng toàn bộ thùy phổi trái. Sau mổ một ngày, ông Tín khỏe mạnh, chuẩn bị cho các đợt hóa trị ung thư ngăn ngừa u tái phát.

Bác sĩ Vinh đánh giá, bệnh nhân Tín là một trường hợp khá may mắn. Trước nhập viện, ông hoàn toàn khỏe mạnh, duy trì đi bộ, chơi thể thao hàng ngày mà không thấy khó thở, hụt hơi. Ông đi khám vì triệu chứng ho ra máu chứ không có biểu hiện bệnh tim mạch. Sau khi phát hiện khối u phổi, nếu bác sĩ chủ quan phẫu thuật ngay mà không đánh giá chức năng tim trước mổ, bệnh nhân dễ rơi vào cơn nhồi máu cơ tim, tử vong ngay trên bàn mổ.

Bệnh mạch vành mạn tính thường xảy ra âm thầm và tiến triển trong nhiều thập kỷ, ít biểu hiện triệu chứng. Triệu chứng chỉ bộc lộ khi diễn tiến bệnh nặng lên theo thời gian.

Vì thế, mỗi người, đặc biệt là người có yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành: tuổi cao, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm, thừa cân – béo phì, lối sống ít vận động, thường xuyên stress, chế độ ăn uống không lành mạnh, chứng ngưng thở lúc ngủ, một số bệnh nội khoa như suy thận mạn, đái tháo đường, bệnh tự miễn (viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, xơ cứng bì…), rối loạn lipid máu gia đình… nên tầm soát bệnh định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi